Mindfulness eğitimiyle zihnimizi geliştirmek mümkün mü?

10 Nisan 2017

Oturun. Gözlerinizi kapatın. Göğsünüzün her nefes alış-verişinizde yükselip alçaldığını hissedin.

Onlarca yıldır araştırmacılar, mindfulness meditasyonu olarak bilinen; en basitinden en hayat değiştirenlerine kadar sağlık için bir çok faydaları olabilen bu basit alıştırmayı tavsiye ediyorlar. Meditasyon yapan çeşitli insanlar stres seviyelerinin her seferinde bir miktar düştüğünü belirtiyorlar; düzenli olarak daha sık meditasyon yapanlar ise meditasyonun zorlu durumlar karşısında daha başarılı olmalarına yardımcı olduğunu söylüyorlar.

Bu birkaç huzur anının sağlığa yönelik faydalara nasıl katkı sağlayabileceğini bulmaya bir adım daha yaklaştık. Öncelikle, beyinde oto-kontrolü ve odaklanmayı sağlayan iki bölge arasındaki iletişimi güçlendirerek; ve ardından kandaki stresle bağlantılı olan salgıların seviyesini düşürerek.

Bu ay yayımlanarak New York Times’da da haberi verilen yeni bir çalışma ilk kez; meditasyon yaptığımız zaman (yeni başlayan ya da uzman olmanız fark etmeksizin bağımsız olarak gerçekleştirilen), yapılan egzersizlerin ölçülebilir değişimler sunan iki anahtar yol ürettiğini gösteriyor:

1. Beynin, oto-kontrol ve odaklanmayı sağlayan iki bölgesi arasında daha güçlü bir iletişim

Oto-kontrolün sarf edilmesi gereken durumlarda (örneğin yoğurt mu yoksa tatlı mı almamız gerektiğine karar vereceğimiz zamanlar) aktif olmaya eğilimli olan sol prefrontal korteks; içsel düşüncelerimiz üstüne yoğunlaşırken de aktifleşen standart bir bağlantı ağıdır.

2. Alevlenmelerle ilişkili olan ve ileriki yaşlarda görülen sağlık problemlerinin ilk belirtilerinden biri olarak kullanılabilen IL-6 olarak adlandırılmış stresle alakalı maddenin seviyesini düşürün

Psikoloji profesörü ve Carnegie Mellon Üniversitesi’nde Sağlık ve İnsan Performans Laboratuvarı’nın yöneticisi olan J. David Creswell ve takım arkadaşları, araştırmaları için iş sahibi olmayan 35 kişi üzerinde çalıştılar. (Hepsinin de stres altında olduğunun belirtilmesi şaşırtıcı değil.) Creswell gönüllüleri iki gruba ayırdı. Gruplardan biri, bir tedavi merkezinde 3 günlük standart mindfulness eğitimi alırken diğer grup ise gerinme hareketleri ve espriler yaparak stres yönetimi öğretilen 3 günlük “sahte” bir eğitime tabi tutuldu.

Üç günün sonunda her iki grupta bulunanlar kendilerini daha iyi hissettiklerini söylediler.

Ancak beyin taramaları ve kan tahlilleri, meditasyon yapmayı gerçekten öğrenen ve yalnızca dikkati dağıtılmış olan bu iki grup arasındaki bazı ciddi farkları gösterdi.

Araştırmacılar, gerçek meditasyon eğitimi alan gruptaki katılımcıların oto-kontrol ve odaklanma sırasında oluşan beyin aktivitelerinde artış buldu. 4 ay sonra, bu gruptakilerin kan tahlillerinde görülen stresle ilişkili salgılarında hala düşüş olduğu gözlemlendi (yalnızca çok az bir kısmı egzersizlere hala devam ediyor olduğunu söylemesine rağmen).

Bu bulgular, meditasyonun aşağıdaki faydalara sahip olduğunu söyleyen önceki çalışmayı destekler nitelikte:

Diğerleriyle ilişki kurma becerisini arttırmak

2008 yılında, Wisconsin Üniversitesi’nde nörobilimci Richard Davidson, meditasyon ve şefkat üzerine; uzman meditasyoncularla meditasyon deneyimi olmayanlar arasında bir karşılaştırmayı da içeren, 12 yıllık bir çalışma yürüttü.

İki gruba da stresi arttıran çeşitli sesler dinletildiğinde empatiyi içerdiği bilinen beynin iki bölgesi, meditasyoncularda meditasyon yapmayanlara oranla daha fazla aktivite gösterdi. Buna göre; düzenli olarak meditasyon yapan insanlar, başkalarının hislerine daha kolay cevap verme ve bunalmış hissetmeden empati kurma konusunda daha gelişmiş bir yeteneğe sahipler.

Odaklanmayı geliştirmek ve stresi azaltmak

Davidson ayrıca, egzersizleri sırasında meditasyoncuların uyarıcı dış etkenlere  (beklenmedik bir alarm sesinin duyulması veya bir yabancının onlara yaklaşması gibi)  maruz kalmaları durumunda, meditasyon yapmayan diğerlerine oranla uyarıcıdan çok daha az etkilendiklerini belirtti.

Budist rahipler tarafından yapılmış bir çok küçük çalışma, meditasyon yapmanın beynin yeni bilgileri alma sürecini geliştirdiği ve yeni kararlar vermemize yardımcı olduğu fikrinin de ipuçlarını vermektedir.

Olumsuz hislerle başa çıkmak

Bir çok çalışma, meditasyonun depresyon ve anksiyeteyi azaltmaya yardımcı olduğunu söylemektedir. Meditasyonun kişiyi pozitif bir akıl sağlığına (stresin etkilerini azaltmanın da ötesinde) nasıl yönlendirebileceği üzerine daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulsa da, özellikle mindfulness meditasyonu insanların stresle başa çıkmasına yardımcı olabilir.